In volle lockdown toonde menig dagbladhandelaar zich opgetogen over de omschrijving van de krantenwinkel als essentiële handelszaak. Niet enkel omdat het hen toeliet de deuren te openen, maar ook omdat er een zekere erkenning uit sprak. Dagbladhandels werden gezien als een belangrijk stukje van onze samenleving, zelfs van onze democratie. Want daar was het om te doen: pers tot bij de mensen blijven brengen, was hard nodig in tijden van crisis. Dat je in de krantenwinkel ook kan gokken of CBD kan kopen, was toen niet belangrijk.
In een jaar tijd is het beeld van de krantenwinkel fundamenteel gekeerd, helaas. De ommekeer in de perceptie kwam op volle snelheid toen bpost besliste om de krantenwinkels van onder andere Relay en Press Shop (Ubiway Retail) aan het gokbedrijf Golden Palace te verkopen. Opeens daagde het in politieke kringen en in de publieke opinie dat de gokindustrie zich een weg had gebaand naar de winkel om de hoek, de dagbladhandel. Voor de uitbaters was er niets nieuws onder de zon, want op zich zit gokken al vele jaren in het model van veel krantenwinkels ingebed.
De verkoop van Ubiway Retail zorgde wel voor een versnelling in het aanslepende verhaal van de nieuwe regels voor het krijgen van een F2-licentie. Wat tot dan eerder een verhaal was dat aansloot bij de roep om een heldere definitie van wat een krantenwinkel is, vervelde in de media plots tot een initiatief om sportweddenschappen in de krantenwinkel verder te reguleren. Hoewel de maatregelen niet nieuw waren voor wie het voorbereidende wetgevende werk had gevolgd, creërden het Koninklijk Besluit en de verkoop van Ubiway Retail nu plots wel de perceptie dat krantenwinkels gokpaleizen zijn geworden.
Getuige daarvan zijn de vele artikels die verhalen brengen van verslaafde klanten of de berichten over de bedragen die in krantenwinkels al dan niet strafbaar vergokt worden. Het beeld van krantenwinkels als oord van verderf beperkt zich bovendien niet tot het gokken. Ook de verkoop van CBD (de legale vorm van cannabis) komt in het vizier en dan vooral de verkoop van accessoires. Het verhaal van Filip Hebb uit Antwerpen was al opvallend en recent bleek dat de Antwerpse politie gericht controleert op dergelijke inbreuken.
In dit artikel maken we voor alle duidelijkheid geen balans op van de regelgeving. En we zetten evenmin vraagtekens bij de wetenschap dat weddenschappen een risico op verslaving inhouden (in dit magazine gaan we daar zelfs dieper op in). Net daarom is er voor krantenwinkels een kader met regels, net zoals dat er is voor andere verslavende producten zoals alcohol, tabak en cannabis. Het is verboden om in een krantenwinkel voor meer dan 200 euro per dag in te zetten. Alcohol verkopen aan een 15-jarige: niet doen. In Antwerpen grinders verkopen, is geen strak plan, ook dat is intussen wel duidelijk. CBD verkopen kan wel en een logo van operator in weddenschappen aan je gevel hangen, zal straks ook nog kunnen. Regels zijn regels en een winkel die zich goed informeert, weet waaraan zich te houden.
Wat wel kritisch bekeken moet worden, is de beeldvorming rond krantenwinkels. Wie producten verkoopt die wettelijk toegestaan zijn en de regels respecteert, verdient geen negatief etiket. Dagbladhandels voeren een voortdurende zoektocht naar producten waarmee ze hun winstmarge op niveau kunnen houden en komen daarbij soms uit bij verslavende producten. Dat ze dat doen en niet enkel kranten verkopen, heeft een reden. De cijfers spreken boekdelen: een gemiddelde winstgevende winkel verdient op jaarbasis nog 10.000 tot 15.000 euro. Dat is geen winst overigens, maar puur de eigen verloning. Om dat karig loon te behouden, is het legitiem om te zoeken naar wat extra opbrengt.
Dat de klassieke activiteit vandaag minder opbrengt, is tot spijt van wie het benijdt zelden de verantwoordelijkheid van de dagbladhandelaar. De inkomsten uit rookwaren daalden door prijsafspraken tussen de fabrikanten, de historische marge van 25% op pers houdt enkel nog stand bij de kranten van één uitgever, de Nationale Loterij schakelde over naar een variabele verloning en zelfs voor nieuwe business als de pakjes is de commissie per pakketje niet bijster hoog. Als overheid inzetten op hogere marges, tenminste in de bedrijven die je zelf bezit, is ook een manier om dit probleem te benaderen.
Diversificatie van het aanbod kan lonen als het meezit, al zouden veel winkeliers zielsgelukkig worden van een overheid die via haar eigen bedrijven met sterkere marges inzet op de bescherming van de dagbladhandel als zwakste schakel in de distributieketen. De winkels zouden ook blij worden als een overheid scherper ingrijpt wanneer blijkt dat prijsafspraken het mechanisme onderuithalen om de verkoopprijs (en winstmarge) van rookwaren te verhogen.
Als dat zoals nu niet gebeurt en een handelaar zoekt beter verdienende alternatieven, dan is het onfair om een waas van criminalisering te creëren rond activiteiten die zich in het maatschappelijk debat bevinden, zoals gokken of cannabis. Dat debat mag en moet in alle hevigheid woeden, graag zelfs, maar het idee dat de krantenwinkel de bron van alle kwaad is, is intellectueel oneerlijk.
Ervaart u negatieve gevoelens tegenover krantenwinkels? Laat het ons weten in de reacties hieronder.
Als sectororganisatie vinden wij het belangrijk om te luisteren naar de meningen van onze lezers. Daarom is het mogelijk om op de artikels op onze website te reageren. VFP verzoekt haar lezers dit op een volwassen en beleefde manier te doen. Beledigingen, persoonlijke aanvallen, het spammen van de commentaren, illegale informatie (bv. inbreuken op het auteursrecht of andere wettelijke bepalingen) en commerciële informatie zijn niet toegestaan. VFP en de redactie van Radar eigenen zich daarom het recht toe om dergelijke reacties te verwijderen wanneer zij dit nodig achten.
Verder gaan wij uit van de goede intenties van de Radar-lezer. Commentaren worden niet voor publicatie goedgekeurd. Radar wijst alle verantwoordelijkheid af voor wat in de commentaren verschijnt en hoeft qua visie, waarden en mening niet noodzakelijk akkoord te gaan met wat in deze commentaren verschijnt.